Έφυγε από την ζωή σε ηλικία 90 ετών ο Πετρολούκας Χαλκιάς, βιρτουόζος του κλαρίνου, μια τεράστια προσωπικότητα που ανήκει στο πάνθεον με τους κορυφαίους στο χώρο του ηπειρώτικου κλαρίνου…
Η είδηση του θανάτου του έγινε γνωστή από συναδέλφους του, μουσικούς, με σειρά αναρτήσεων στο διαδίκτυο και προκάλεσε θλίψη όχι μόνο στον καλλιτεχνικό κόσμο της μουσικής παράδοσης, αλλά στο πανελλήνιο.
Γεννημένος το 1934 στο Δελβινάκι Ιωαννίνων, κουβαλούσε στο αίμα του τη μουσική ως γιος του περίφημου Περικλή Χαλκιά. Ξεκίνησε να παίζει κλαρίνο σε ηλικία μόλις έντεκα ετών, μαθητεύοντας δίπλα στον θρυλικό Φίλιππα Ρούντα, «το καλύτερο κλαρίνο του Ζαγορίου». Παρά την αρχική αντίδραση του πατέρα του, η μοίρα του είχε ήδη χαραχθεί: το πάλκο έγινε το φυσικό του περιβάλλον, κι εκεί, όπως έλεγε ο ίδιος, επικοινωνούσε με τις ψυχές των ανθρώπων.
Η διαδρομή του περιλάμβανε δύο δεκαετίες στην Αμερική, όπου μετέφερε και διέδωσε τη μουσική της Ηπείρου στην ομογένεια, αλλά και σημαντικές συνεργασίες με καλλιτέχνες στην Ελλάδα, σε συναυλίες, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και δεκάδες δισκογραφικές δουλειές. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζουν τα «Μοιρολόγια και γυρίσματα», «Δρόμοι της ψυχής» και «Αυτή είναι η Ήπειρος». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε δείξει και για τη συνάντηση πολιτισμών, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη συνεργασία του με Ινδούς μουσικούς σε δίσκους και συναυλίες.
Ο ίδιος περιέγραφε το παίξιμό του ως κάτι βαθιά βιωματικό: «όταν παίζω, τα δάχτυλά μου κινούνται μόνα τους και εντολές δίνει η ψυχή μου». Γι’ αυτό και το κοινό του τον λάτρευε – γιατί κάθε του νότα ήταν αυθεντική, φορτισμένη με συναίσθημα, με μνήμη, με πατρίδα.
Ο Πετρολούκας Χαλκιάς δεν ήταν απλώς ένας σπουδαίος δεξιοτέχνης του κλαρίνου. Ήταν ένας ποιητής του ήχου, ένας σιωπηλός αφηγητής του τόπου και των ανθρώπων του. Και μπορεί η φυσική του παρουσία να έσβησε, όμως το ηχόχρωμά του θα συνεχίσει να αντηχεί σε κάθε πανηγύρι, σε κάθε μονοπάτι της πέτρας και της παράδοσης.
Συλλυπητήρια μηνύματα
Κωνσταντίνος Τασούλας, Πρόεδρος της Δημοκρατίας
«Απεβίωσε σήμερα ο θρύλος της δημοτικής μας μουσικής και ιδιαίτερα της ηπειρωτικής, Πέτρος Λούκας Χαλκιάς, πλήρης ημερών. Στις συνειδήσεις όλων των Ελλήνων είναι ο κορυφαίος εκπρόσωπος του δημοτικού μας τραγουδιού, που το μετέφερε, κερδίζοντας το θαυμασμό, ήδη από τα 11 του χρόνια, ως τα πέρατα του κόσμου.
Ο Πέτρος Λούκας Χαλκιάς έφυγε από τη ζωή, αλλά δεν σίγησε ούτε θα σιγήσει. Το σπουδαίο έργο του και τα ακούσματά του, θα συντροφεύουν και θα συγκινούν βαθιά, για πάντα, τους φίλους του δημοτικού μας τραγουδιού.
Στους οικείους του εκφράζω τα πλέον θερμά μου συλλυπητήρια».
Λίνα Μενδώνη, υπουργός Πολιτισμού
«Με βαθιά συγκίνηση και θλίψη αποχαιρετούμε τον Πέτρο-Λούκα Χαλκιά, τον κορυφαίο εκφραστή της ηπειρώτικης παραδοσιακής μουσικής, τον αξεπέραστο κλαρινίστα, τον δεξιοτέχνη ερμηνευτή που, με τη μουσική του, μύησε τους Έλληνες και τον κόσμο στη ζωντανή φωνή της παράδοσής μας. Η απώλειά του δεν είναι απλώς η απώλεια ενός μεγάλου μουσικού, αλλά ενός πιστού φύλακα της μουσικής κληρονομιάς μας και της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Αφήνει πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό στην παραδοσιακή μουσική και στην καρδιά της Ηπείρου.
Υπήρξε, δικαίως, ο “πατριάρχης” του κλαρίνου, τίτλος που του αποδόθηκε για την αδιαμφισβήτητη δεξιοτεχνική κυριαρχία του. Δωρικός ερμηνευτής, σεμνός και προσηνής, αταλάντευτα αφοσιωμένος στην τέχνη του και πάντοτε αρωγός και πολύτιμος δάσκαλος των νεότερων καλλιτεχνών. Η παραδοσιακή μουσική μας δεν θα είναι πια ποτέ η ίδια χωρίς την εμβληματική του παρουσία. Ωστόσο, η εξέχουσα προσφορά του θα μείνει ζωντανή, να μας συγκινεί, να μας διδάσκει, να μας ενώνει. Η Ελλάδα, ιδιαίτερα η Ήπειρος, τον αποχαιρετούν με θλίψη και υπερηφάνεια.
Στην οικογένειά του, τους πολλούς μαθητές του και τους αμέτρητους φίλους του απευθύνω τα ειλικρινέστατα συλλυπητήρια μου».
Μαρίνα Κοντοτόλη, τομεάρχης Πολιτισμού και βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
«Με μεγάλη συγκίνηση αποχαιρετούμε έναν σπουδαίο καλλιτέχνη, έναν αυθεντικό δεξιοτέχνη του κλαρίνου, τον Πέτρο-Λούκα Χαλκιά.
Ο Πέτρο-Λούκας Χαλκιάς δεν ήταν απλώς ένας μουσικός· ήταν θεματοφύλακας της δημοτικής μας παράδοσης, ο άνθρωπος που κράτησε ζωντανές, μέσα από το κλαρίνο του, τις μνήμες, τους καημούς, τη χαρά και τη λύπη του τόπου μας. Με το έργο του, ταξίδεψε το ηπειρώτικο τραγούδι σε κάθε γωνιά του κόσμου, κάνοντας όλους μας περήφανους.
Εκφράζουμε τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια στην οικογένεια, στους οικείους του και σε όλη τη μουσική κοινότητα. Ο ήχος του κλαρίνου του θα παραμείνει ανεξίτηλος στις καρδιές μας.
Καλό ταξίδι. Η προσφορά σου στον πολιτισμό μας θα σε κρατά πάντα ζωντανό στις καρδιές μας».
Νέα Αριστερά
«Η Νέα Αριστερά αποχαιρετά τον μεγάλο δεξιοτέχνη του κλαρίνου, Πετρολούκα Χαλκιά, που έφυγε σήμερα από τη ζωή, σε ηλικία 90 ετών.
Έναν καλλιτέχνη που πήρε τις μουσικές από τα βουνά, τις χαρές και τις λύπες της Ηπείρου· για να τις μοιράσει σε όλον τον κόσμο.
Γεννημένος στο Δελβινάκι Πωγωνίου, ο Πετρολούκας Χαλκιάς μεγάλωσε με τον ήχο της παράδοσης, που τον κράτησε ζωντανό με την αυθεντικότητά του, χωρίς να τον φολκλοροποιεί.
Με έργο πλούσιο, με περισσότερες από χίλιες ηχογραφήσεις, ο Πετρολούκας δεν έπαιζε απλώς κλαρίνο· μιλούσε μια γλώσσα αρχέγονη, λυτρωτική, που έφερνε κοντά γενιές και ανθρώπους, γέφυρα ανάμεσα στον πόνο και τη γιορτή, που μετέτρεπε «τη σκοτεινή μας ρίζα της κραυγής» σε πολιτιστική ταυτότητα. Δάσκαλος και πρότυπο για δεκάδες νεότερους μουσικούς, άφησε πίσω του κάτι πιο ισχυρό από τη φθορά του χρόνου: τη μουσική που ενώνει.
Αποχαιρετούμε τον Πετρολούκα Χαλκιά με ευγνωμοσύνη και εκφράζουμε συλλυπητήρια στην οικογένειά του, τους συναδέλφους και τους μαθητές του σε όλες τις χώρες του κόσμου».
ΚΚΕ
«Αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη και μια βαθιά υπόκλιση τον μεγάλο βιρτουόζο του κλαρίνου Πέτρο-Λούκα Χαλκιά.
Στον ήχο του κλαρίνου του θα μείνει η πετραία γη της Ηπείρου, ο αέρας των βουνών της και το βουητό των ποταμών της, στον ίδιο ήχο θα ακούγονται οι αποχαιρετισμοί των μεταναστών για τα πέρατα του κόσμου, η βουβή σπαρακτική υπομονή των μανάδων, οι κρυμμένοι λυγμοί των πατεράδων, το μοιρολόι των πικρών αποχαιρετισμών, αλλά και οι λεβέντικοι χοροί των λαϊκών γλεντιών, το απόσταγμα παραδόσεων αιώνων και τα χαμόγελα των κοριτσιών με τον ερχομό της άνοιξης.
Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του».